De dood en de psychiatrie: complexe materie. Vergeet nooit: hoop en herstel.
Over euthanasie bij psychiatrisch patiënten:
Als psychiater en als ervaringsdeskundige heb ik veel te maken gehad met een doodswens.
Sinds 1999 heb ik een bipolaire stoornis I. Ik beschouw het als een stoornis, ziekte en kwetsbaarheid. Ik vind mijzelf net zo ‘patiënt’ als iemand met diabetes. Het woord ‘cliënt’ associeer ik met handel, niet met psychopathologie.
En net als in de somatiek vind ik dat een psychiatrisch patiënt toegang moet kunnen hebben tot euthanasie, zolang de criteria goed en zorgvuldig worden gehandhaafd. Wanneer een stoornis uitzichtloos en onbehandelbaar is volgens de actuele behandelvoorschriften, vind ik dat euthanasie als optie moet worden meegenomen.
Maar al te vaak haakt de patiënt in de loop van het proces af en kiest voor het leven. De weg ernaar toe, het proces, is echter zeer waardevol. Een voorbeeld van een casus is die waarbij patiënte een langdurige doodswens had, maar die fors verbeterde door de stemmen-poli in UMCU. Of een andere dame die opknapte met ECT, na al heel veel medicatie te hebben geprobeerd.
Er is wel een erg relevant gegeven: zoals bekend is het brein plastisch tot ongeveer 23 jaar oud. Tot die tijd is het een kwestie van intensief behandelen, luisteren naar het betreffende kind en tegelijk beseffen dat stoornissen kunnen verbeteren en verbleken, en zelfs verdwijnen. Dit heb ik recent weer benadrukt gekregen van een collega kinderpsychiater. Als voorbeeld hierbij kan men denken aan anorexia nervosa; advies: sondevoeding continueren.
Over mijn eigen doodswens:
Ik werd ongeveer 20 jaar geleden voor het eerst suïcidaal, dit kwam diverse malen terug in verschillende hevigheden. De eerste keer was in een manisch psychotische gemengde episode. Met name de angst in de nacht en de hypochondrie, ook in de nacht, luxeerden bij mij een doodswens. Zoals Jan Mokkenstorm zegt, dacht ik ook: ik wil geen eenzame dood sterven en wil rustig afscheid kunnen nemen van al mijn naasten.
Misschien vraag ik over bv. 10 jaar om euthanasie. Als de lijdensdruk voor mij te zwaar wordt. Als ik geen andere goede manier vind om afscheid te nemen van dit leven. En ik blijf hoop houden op herstel/verbetering van mijn stoornis.
Het leven is ondanks alles veel te mooi om daar nu afscheid van te nemen!
Hartelijke groet,
Iris de Rijke