Liesje Ter Bekke, psycholoog/psychotherapeut en bestuurslid ThaNet, las het boek ‘Doodsverlangens’ van Marion Klaver. Het boek gaat over het onderwerp doodsverlangens (bij ouderen) in de brede zin; van actieve en passieve doodsverlangens, tot een directe wens tot levensbeeindiging. De auteur probeert inzichtelijk te maken hoe complex en veelzijdig deze doodswensen zijn. Ook gaat het boek dieper in op de rol die psychologen/psychotherapeuten (kunnen) hebben in gesprekken hierover met cliënten.
Liesje schreef een recensie van het boek, voor allen die misschien geïnteresseerd zijn in dit thema.
Handelingsverlegenheid is een begrip dat vaak wordt genoemd in relatie tot een persisterende doodswens of euthanasieverzoek. De dood is onlosmakelijk verbonden met het leven, of eerder nog andersom. Desondanks wordt het niet gemakkelijk gevonden de dood net zo normaal te benaderen als het leven: woorden verdwijnen, stilte ontstaat, ongemakkelijkheid wanneer iemand aangeeft te verlangen naar het loslaten van het leven.
Mensen die hier herkenning in vinden, en iedereen die nieuwsgierig is naar praktische handvatten rondom dit thema: lees het boek Doodsverlangens van Marion Klaver.
Het boek richt zich oorspronkelijk op doodsverlangens bij ouderen en is geschreven voor psychologen. Naar mijn idee is het minstens zo informatief voor andere cliëntpopulaties én zorgdisciplines. Het boek biedt ruimte aan theorie, nuanceringen in terminologie en handvatten voor de praktijk die toegelicht worden aan de hand van uiteenlopende casuïstiek.
Een belangrijke boodschap uit het boek: er zijn altijd meerdere perspectieven wanneer euthanasievragen spelen. Elk perspectief speelt een op zichzelf staande rol en verdient aandacht.
Nog belangrijker zijn wat mij betreft de praktische lessen. Bijvoorbeeld hoe te luisteren naar (de context van) euthanasiewensen. Woorden doen ertoe: is er in het verhaal van de cliënt beweging naar leven? Of is de taal gericht op afronding van het leven of de dood? Waar zit ruimte voor perspectiefverandering? Is er mogelijkheid te interveniëren en waar kan een interventie zich op richten?
Er worden vier therapietaken uiteengezet, met een ‘hands on’ toelichting van iedere taak. We kunnen als psychologen, maar eigenlijk vanuit elke discipline, een mooie en belangrijke bijdrage leveren binnen de thematiek van doodsverlangens. Dat geldt zowel op het niveau van de cliëntenzorg, als op teamniveau.
Doodsverlangens komt tegemoet aan hoe er multidisciplinaire samengewerkt kan worden wanneer er sprake is van een persisterende doodswens of een euthanasieverzoek, waarbij er breder gekeken wordt dan alleen de zorg voor de cliënt.
Welk boek over euthanasie of de dood heeft jou geïnspireerd? Deel het met ons en elkaar!
